Chống oxy hóa – Vai trò không thể thiếu trong các trị liệu để tối ưu kết quả

Những năm gần đây, khái niệm oxy hoá gây xạm da, oxy hoá gây bệnh, gây ung thư …được nhắc đến khá nhiều. Đôi khi ta còn đánh đồng oxy hoá và l.ão hoá là một. Cùng đi sâu tìm hiểu về khái niệm oxy hoá cùng những ảnh hưởng của nó tới làn da nhé.

Trước tiên bàn về sự oxy hoá xung quanh chúng ta từ ví dụ đơn giản trong cuộc sống để hình dung nhé! Khi bạn bổ đôi một quả táo, chỉ vài phút sau là lát cắt đổi màu, thâm lại. Hoặc thực phẩm tươi đã nấu chín hoặc chưa nhưng không được bảo quản trong tủ lạnh, nhất là vào ngày nóng, chúng sẽ nhanh chóng bị hư hỏng. Táo bị thâm hay thực phẩm hư hỏng chính là hậu quả của quá trình mà chúng bị oxy hoá. Quá trình này diễn ra nhanh hay chậm là do bản thân thực thể cũng như môi trường tồn tại của nó có dễ làm cho bị oxy hoá hay không. Các chất hữu cơ là những chất rất dễ bị oxy hoá, đặc biệt là trong môi trường có nhiệt độ cao.

Cũng giống như thực phẩm, các chất như lipid, chất giữ ẩm, các tế bào sừng dư thừa và mỹ phẩm bôi tại chỗ sau một quãng thời gian tồn tại trên bề mặt da sẽ bị oxy hoá (hư hỏng). Khi gặp ánh nắng mặt trời, tốc độ oxy hoá sẽ nhanh hơn. Hậu quả là, da trở nên xạm, tối màu rõ rệt và nếu tình trạng kéo dài, lớp màng ô nhiễm bề mặt này có thể gây lan dần xuống các lớp da bên dưới .

🖋 Oxy hoá là gì?

Oxy hoá là quá trình xảy ra phản ứng hoá học, trong đó sự cân bằng điện tích để duy trì màng tế bào khoẻ mạnh bị phá vỡ bởi các gốc tự do, dẫn đến phản ứng dây chuyền là: làm chậm quá trình tăng trưởng tế bào – gây tổn thương hoặc phá huỷ DNA tế bào. Nói tóm lại, oxy hoá là quá trình làm biến đổi các tế bào từ chỗ khoẻ mạnh bình thường trở thành tế bào bị hư hại, bất thường và quá trình này diễn ra liên tục ở dạng chuỗi, kéo theo một loạt những tế bào bị hư hại hình thành.

🖋 Gốc tự do (free radicals) là gì?

Là các phân tử tự do mang số lượng điện tích lẻ (thiếu hụt điện tích) nên không tạo thành cặp điện tích và không ổn định. Chúng có xu hướng sẵn sàng đi chiếm đoạt điện tích mà chúng bị thiếu ở các phân tử xung quanh để hình thành liên kết. Quá trình này khiến cho các phân tử bị mất điện tích mất đi sự ổn định, trở thành gốc tự do mới và tiếp tục hành trình chiếm đoạt, gây ra chuỗi phản ứng dây chuyền liên tục. Gốc tự do còn được gọi là các oxy phản ứng – reactive oxygen species (độc tố ROS). Khái niệm độc tố ROS được nhắc đến khá nhiều trong các tài liệu về chống lão hoá.

Gốc tự do có ở môi trường xung quanh chúng ta và cũng hình thành từ bên trong cơ thể. Hãy tưởng tượng trong bầu không khí luôn có các gốc tự do lơ lửng và sẵn sàng tấn công các tế bào da để chiếm đoạt các điện tích, đồng thời, quá trình chiếm đoạt này diễn ra liên tục trong da. Số lượng gốc tự do này càng tăng mạnh trong môi trường có nhiều UV, trong điều kiện nhiệt độ cao, môi trường ô nhiễm, khói bụi, khói thuốc và các chất độc hại. Còn bên trong cơ thể, gốc tự do hình thành từ quá trình trao đổi chất tế bào đặc biệt là quá trình trao đổi carbohydrate (tinh bột).

Có thể nói gốc tự do là “Sát thủ giấu mặt” của quá trình lão hoá và tổn thương da, là nguyên nhân, đồng thời cũng là sản phẩm của sự oxy hoá. Một số loại gốc tự do phổ biến là Superoxide, ozone, hydrogen peroxide, peroxy lipid, hydroxyl radical.

🖋 Tác nhân gây oxy hoá và hệ luỵ đối với làn da:

Sự oxy hoá quá mức đến từ những tác nhân bên ngoài da, từ lối sống và dinh dưỡng. Những tác nhân đó gồm: tia UV, mỹ phẩm chứa chất độc hại, thuốc lá, rượu bia, không khí và môi trường ô nhiễm, thực phẩm dạng fast food hoặc chứa nhiều chất bảo quản, stress… kéo theo một loạt các hệ luỵ:

Độc tố và chất thải không được thải bỏ hợp lý, kèm theo các tế bào tổn thương làm da tối xỉn màu, thô nhám kéo theo lão hoá sớm

Sản xuất lipid sụt giảm gây suy yếu màng bảo vệ, làm hư tổn màng tế bào, nghiêm trọng hơn là gây tổn thương DNA, làm tăng sắc tố và gây nám da

Làm chậm lại quá trình trao đổi chất tế bào, từ đó da tái tạo chậm hơn, liên kết lỏng lẻo. Biểu hiện ngoài da là sự mỏng manh, yếu ớt, mất đi độ bóng mượt và săn chắc

Suy thoái mạch máu và thất thoát chất dưỡng ẩm trong da làm giãn mao mạch, giảm cấu trúc, da hình thành nếp nhăn và chảy xệ

Làm suy giảm miễn dịch tổng thể của da, do đó quá trình chống viêm và lành thương chậm lại

Cho nên, trong điều trị lão hoá da, phục hồi tổn thương hoặc điều trị các rối loạn sắc tố, đặc biệt là nám da thì việc chống oxy hoá cần được coi trọng. Trong thực tế trị liệu, chúng tôi đã ứng dụng các hoạt chất chống oxy hoá song song với điều trị mục tiêu (xoá nhăn, xoá nám, giải độc corticoids…). Chúng tôi cũng nhận thấy rằng kết quả và tốc độ cải thiện nám da gia tăng đáng kể khi phác đồ có đi kèm tỷ trọng không nhỏ các thành phần chống oxy hoá.

👉 Làm thế nào để chống oxy hoá?

Oxy hoá là quá trình tất yếu mà chúng ta không thể ngăn chặn, cho nên cần đặt mục tiêu làm chậm nó lại. Việc đầu tiên là tránh tối đa các tác nhân gây oxy hoá mạnh từ lối sống như tránh ánh nắng, dinh dưỡng cân bằng nhiều rau xanh và trái cây, hạn chế tinh bột, đường, stress, nghỉ ngơi hợp lý …

Bên cạnh đó, nên sử dụng các liệu pháp chống oxy hoá, gia tăng củng cố hàng rào bảo vệ da và cơ thể khỏi sự tấn công mạnh mẽ của gốc tự do. Các chất chống oxy hoá thường là những chất có sẽ giúp cân bằng trở lại các điện tích bằng cách khử các gốc tự do (còn gọi là chống oxy hoá khử) hoặc oxy hoá chính chúng trước các gốc tự do để bảo tồn các tế bào sống khoẻ mạnh.

Các thành phần chống oxy hoá khử có bản chất enzyme như catalase, SOD, EUK-134, peroxidase, glutathione, Decarboxy Carnosine HCL…. Những thành phần này khử đi các gốc tự do, phân tách chúng thành các phân tử có lợi cho da, bao gồm các phân tử nước, oxy….

Các thành phần tự oxy hoá chính chúng là nhóm các vitamin như C, E, F, vitamin A, carotene, các khoáng chất, selen, coenzyme Q10, lipoic acid, resveratrol …. Có thể hiểu rằng nhìn chung, những thành phần này chứa lượng lớn các điện tích mà các gốc tự do đang thiếu. Chúng tự cho các gốc tự do điện tích của mình để các gốc tự do không đi chiếm đoạt điện tích của các phân tử trong các tế bào khoẻ mạnh nữa.

👉 Như vậy, đừng bỏ qua vai trò của chống oxy hoá trong các phác đồ điệu trị làn da nhé. Đặc biệt hãy ưu tiên sử dụng ban ngày để chống lại các bức xạ mặt trời gây oxy hoá mạnh. Thử đi, bạn sẽ thấy khác biệt vô cùng lớn!

Leave a Reply

Your email address will not be published.